مقدمه :
كودكان سرمايه هاي فرداي جامعه هستند و براي آنكه جامعه اي سازنده داشته باشيم ، بايد امروز به آنان بيشتر توجه نماييم. پژوهش هاي تربيتي گوياي اين واقعيت هستند كه توجه به سلامت جسمي و ذهني كودكان ، تحولات طبيعي آنان را در طي مراحل رشد تضمين مي كند ، در حالي كه عدم شناسايي مشكلات جسمي و ذهني مي تواند سلامت كلي كودك را به مخاطره انداخته وانواع مشكلات تحصيلي و رفتاري را براي او به همراه داشته باشد.
شناسايي كودكاني كه دچار ناتواني هاي رشدي يا نارسايي هاي يادگيري هستند و يا آمادگي تحصيلي لازم را ندارند و هم چنين پيش بيني و ارائه روش ها و امكانات آموزشي متناسب با نوع مشكل لازمه موفقيت يك نظام آموزشي است ، چرا كه در غير اين صورت ممكن است فراگيراني وارد نظام آموزشي شوند كه به واسطه دارا بودن اين مشكلات، آموزش را با شكست مواجه سازند ، تعيين شش سال تمام براي ورود به دبستان اگر چه ملاك معتبري براي استفاده از فرصت هاي آموزشي كلاس اول است ولي به تنهايي نمي تواند ضامن موفقيت كودكان باشد ، چرا كه توانايي ها و نيازهاي تمامي اين گروه سني همگن و يكسان نيست و آهنگ رشد آنها با يكديگر متفاوت است.
كودكان شش ساله نه تنها از لحاظ وضعيت ظاهري ، خصوصيات شخصيتي ، هوشي و رواني با يكديگر متفاوت هستند بلكه عده اي از آنها در بعضي از موارد با محدوديت هايي مواجه اند و بر اين اساس هر سال تعدادي از كودكاني كه در كلاس اول ابتدايي ثبت نام ميكنند ، در يادگيري مطالب آموختني با كندي پيشرفت كرده و يا با شكست مواجه مي شوند و مجبور هستند در سال تحصيلي بعد همان تلاش را از سرگيرند. تضعيف روحيه كودكان به دليل شكست در يادگيري و در نتيجه قرار گرفتن در شرايط رواني نامناسب يكي از تأثيرات مخرب اين وضعيت است كه مشكلات خاص رفتاري را براي آنان به همراه مي آورد.
ارزيابي هاي رواني و تربيتي عمدتاً براي تشخيص تفاوت هاي فردي به كار مي روند . اين ارزيابي ها ، تفاوت هاي فردي را از نظر استعداد و خصايص شخصيتي بررسي مي كنند. بر اين اساس ،تفاوت هاي مشاهده شده در ارزيابي ها را مي توان به تفاوت هاي واقعي افراد در استعداد ها و خصايص شخصيتي آنها نسبت داد. اين واقعيت كه افراد از نظر استعداد ، شخصيت و رفتار تفاوت دارند و اينكه اين تفاوت ها را مي توان مورد سنجش قرارداد ، از ابتداي تاريخ مكتوب زندگي انسان مورد توجه بوده است.با توجه به ضرورت رعايت اصل تفاوت هاي فردي ، طرح سنجش با همكاري سازمان آموزش و پرورش استثنايي كشور، وزارت آموزش و پرورش و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي جهت سنجش سلامت جسمي و آمادگي تحصيلي كودكان آماده ورود به پايه اول دبستان پيش از شروع سال تحصيلي بنيان نهاده شد.
بطور كلي مراقبت سلامت نوجوانان شامل : معاينات دانش آموزان گروههاي هدف ، ورود اطلاعات معاينات دانش آموزان برنامه پرونده الكترونيك دانش آموزان، واكسيناسيون 100 درصدي دانش آموزان و آموزش گروه هاي هدف است .
هدف ازانجام معاينات شناسايي دانش آموزان داراي اختلال است و مخاطب معاينات گروه سني ، 5تا7 ساله،10 ساله، 13 ساله، 16 ساله يعني پایه های اول ،چهارم،هفتم ،دهم مي باشد.كه بايد اول معاينه مقدماتي توسط مراقب سلامت و يا بهورز انجام شود و افراد داراي اختلال غربالگري شوند ، سپس معاينات تكميلي توسط پزشك انجام مي شود.پزشك موظف است علاوه بر انجام معاينات تكميلي طبق بسته خدمتي ، دانش آموزاني كه در معاينات تكميلي داراي اختلال هستند نيز بررسي نمايد و درصورت نياز به مراكز تخصصي و يا فوق تخصصي ارجاع دهد.كه خوشبختانه هم از لحاظ كمی روند رو به رشدي داشته ايم ولیکن در سال 98 با توجه به سامانه سیب لازم است برکیفیت معاینات نیز تمرکز بیشتری داشته باشیم
سازمان جهاني بهداشت عواملي كه سلامت كودكان و نوجوانان را به مخاطره مي اندازد را در7 حيطه رفتارهاي پرخطر براي سلامت تقسيم بندي كرده است كه عبارتند از: رفتارهاي مرتبط با صدمات غيرعمدي و خشونت، مصرف دخانيات، مصرف الكل و سوء مصرف مواد، رفتار جنسي پرخطر، رفتارهاي تغذيه اي ناسالم ، كم تحركي و اختلالات سلامت روان.
پيشگيري از گسترش اين رفتارها در جوامع از اهميت خاصي برخوردار است كه نياز به فرهنگ خاص و آموزش هايي در رابطه با شيوه سالم زندگي را مي طلبد كه بايد از سنين كودكي و نوجواني درنظر گرفته شوند بنابراين تغيير در عوامل خطر آن از مهم ترين اقدامات در پيشگيري از آنها در اين رده سني مي باشد.
عناوین برنامه های واحد سلامت نوجوانان ، جوانان و مدارس سال99
ردیف
عنوان برنامه
برنامه های مراقبت سلامت نوجوانان ومدارس
1
برنامه مراقبت های سلامت دوره ای نوآموزان پیش دبستانی، بدو ورود به دبستان، پایه چهارم، هفتم و دهم
2
برنامه کنترل و تکمیل واکسیناسیون دانش آموزان پایه اول و دهم
3
برنامه مراقبتهای سلامت دوره ای نوجوانان غیردانش آموز
4
برنامه مراقبت سلامت دانش آموزان اتباع خارجی فاقد کارت هویتی و اقامتی
5
برنامه معاینات و آموزش پیشگیری از پدیکلوز دردانش آموزان
6
برنامه مراقبت بهداشت دهان و دندان در دانش آموزان
7
برنامه بهداشت محیط مدارس، اردوگاه ها، مدارس شبانه روزی
8
برنامه شناسایی و اصلاح اختلالات قامتی در دانش آموزان(ارگونومی دردانش آموزان و مدارس)
9
برنامه مناسبت های جهانی و کشوری- هفته ارتقاء بهداشت مدارس
10
اوقات فراغت دانش آموزان
11
شورای عالی بهداشت مدارس استان/کمیته بهداشت مدارس شهرستان
12
سفیران سلامت دانش آموزی
13
برنامه آموزش سلامت در مدارس( توانمندسازی روانی،شناختی و اجتماعی دانش آموزان در برنامه بوم مدارس)
14
برنامه ارتقاء کیفیت خدمات سلامت نوجوانان و مدارس
برنامه های مراقبت بیماریهای نوجوانان ومدارس
15
برنامه پیگیری و درمان دانش آموزان دارای بیماری غیرواگیر و واگیردار
16
برنامه انجام مراقبت های ویژه دانش آموزان نیازمند مراقبت ویژه
17
برنامه کنترل و پیشگیری بیماری های واگیر دار و طغیان ها در مدارس-کنترل بهداشت فردی
18
برنامه اجرای برنامه های سلامت در مدارس استثنایی
19
برنامه ادامه آموزش دانش آموزان وامانده از تحصیل به دلیل بیماری خاص
20
مراقبت مرگ نوجوانان و جوانان
برنامه مدارس مروج سلامت
21
برنامه مدرسه مروج سلامت
برنامه مراقبت رفتارهای پرخطر نوجوانان و مدارس
22
برنامه سلامت بلوغ و باروری گروه سنی هدف
23
برنامه پیشگیری از تغذیه نامناسب دردانش آموزان و نوجوانان
ارتقاء سبک زندگی سالم در نوجوانان
24
برنامه پیشگیری ازکم تحرکی در دانش آموزان و نوجوانان
برنامه مراکز ورزشی تخصصی گروه سنی 5 تا 18 سال
25
برنامه پیشگیری و کنترل مصرف دخانیات دردانش آموزان و نوجوانان
26
پیشگیری از استرس ، سوء مصرف مواد و الکل در دانش آموزان
27
برنامه پیشگیری ازسوانح وحوادث با رویکرد C4D
28
کاسپین 6
سایر برنامه های واحد
29
برنامه مدیریت خطر بلایا
30
استانداردسازی برخی فرآیندهای اجرایی واحد سلامت نوجوانان ، جوانان و مدارس
ردیف
عنوان برنامه
برنامه سلامت جوانان
31
برنامه مراقبت از سلامت جوانان و دانشجویان
32
برنامه ترویج ازدواج سالم در جوانان
33
برنامه برگزاری مناسبت ها روز یا هفته سلامت جوانان
34
برگزاری کمیته های ارتقاء سلامت جوانان
35
برنامه اصلاح شیوه زندگی و رفتارهای پرخطر، کنترل و پیشگیری از کم تحرکی در جوانان
36
برنامه پیشگیری ازمرگ جوانان 18 تا29 سال بواسطه حوادث حمل و نقل (از طریق برنامه MODEL SHEPو ایده پردازی)
37
پیشگیری از رفتارهای پرخطر در جوانان
38
برنامه پیشگیری و کنترل عوامل خطر بیماریهای غیرواگیر- مصرف الکل و اعتیاد
39
برنامه پیشگیری و کنترل عوامل خطر بیماریهای غیرواگیر پرخطر-استرس
40
برنامه پیشگیری و کنترل عوامل خطر بیماریهای غیرواگیر- تغذیه نامناسب
41
برنامه پیشگیری از رفتارهای پرخطر در جوانان- دخانیات
42
سلامت پویا
برنامه های کنترل و پیشگیری از مصرف دخانیات در کلیه گروه های سنی
43
ادامه انجام مطالعه بررسی جامع سنجش اثرات فردی، خانوادگی، اجتماعی، محیطی، اقتصادی و سلامتی پیشگیری و کنترل مصرف سیگار و مواد دخانی بر خانواده ها، جامعه و بخش سلامت
44
ادغام اجرای آموزش کنترل مواجهه با دود دست دوم در کلیه گروه های سنی
45
برنامه ترک سیگار در واحد های بهداشتی و مراکز ترک معاونت درمان
برنامه مراقبت های سلامت دوره ای نوآموزان پیش دبستانی، بدو ورود به دبستان،پایه چهارم،هفتم و دهم
طرح سنجش سلامت جسماني و آمادگي تحصيلي شامل دو مرحله ارزيابي است:
- ارزيابي اوليه مقدماتي
در اين مرحله تمام كودكاني كه شرايط ثبت نام در كلاس اول ابتدايي را دارند به پايگاه طرح سنجش مراجعه نموده و پس از تكميل پرسشنامه توسط منشي پايگاه، از لحاظ وضعيت جسماني و آمادگي تحصيلي توسط آزمايندگان مورد ارزيابي قرار گرفته سپس به واحدهای بهداشتی جهت انجام معاينه تكميلي معرفي مي شوند و پرورنده الکترونیک آنها تشکیل می گردد.
- ارزيابي تخصصي پزشكي
طبق شناسنامه سلامت ارزيابي تكميلي توسط پزشك نيز انجام مي شود وكودكاني كه مشكوك شناخته مي شوند جهت ارزيابي دقيق تر به كلينيك هاي تخصصي معرفي و توسط متخصصين مربوطه با تجهيزات كامل ترودرمدت زمان بيشتري مورد ارزيابي قرار مي گيرند.
در اجراي اين طرح كليه مشكلات جسمي و روحي اين دانش آموزان بر اساس بسته خدمتي جديد در پايگاههاي سنجش و واحدهای بهداشتي تابعه مورد بررسي و ارزيابي قرار گرفتند و دانش آموزاني كه بعد از غربالگري داراي اختلال جسمي يا روانشناختي ، شناخته شوند ، جهت درمان به مراكز درماني تابعه اين دانشگاه و مراكز خصوصي ارجاع مي شوند .
- اهداف طرح سنجش دانش آموزان بدو ورود به مدارس ابتدايي
- پيشگيري از افت تحصيلي و تامين بهداشت رواني خانواده
- جايدهي صحيح نوآموز در نظام آموزشي
- هدايت آموزشي
- تهيه پرونده الکترونیک سلامت براي نوآموزان بدو ورود به مدرسه .
برنامه ايمن سازي كشور از تجربيات موفق ملي و بين اللملي در زمينه بهداشت همگاني است . شاخص هاي پوشش در روستاها و شهر ها حاكي از عدالت در توزيع منابع ايمن سازي براي تمام مردم است.
اهداف برنامه :
- انجام مراقبت های دوره ای سلامت غیر پزشک نوآموزان بدو ورود به دبستان
- انجام مراقبت های دوره ای سلامت پزشک نوآموزان بدو ورود به دبستان
- انجام مراقبت های دوره ای سلامت غیر پزشک دانش آموزان پایه چهارم
- انجام مراقبت های دوره ای سلامت پزشک دانش آموزان پایه چهارم
- انجام مراقبت های دوره ای سلامت غیر پزشک دانش آموزان پایه هفتم
- انجام مراقبت های دوره ای سلامت پزشک دانش آموزان پایه هفتم
- انجام مراقبت های دوره ای سلامت غیر پزشک دانش آموزان پایه دهم
- انجام مراقبت های دوره ای سلامت پزشک دانش آموزان پایه دهم
- شناسایی اختلال / بیماری در نوآموزان بدوورودبه دبستان ، دانش آموزان پایه های 4و7و10
مراقبت دوره ای سلامت نوجوانان غیردانش آموز
- شناسایی نوجوانان غیردانش آموزاستان
- انجام مراقبت های دوره ای سلامت غیر پزشک نوجوانان غیر دانش آموز شناسایی شده
- انجام مراقبت های دوره ای سلامت پزشک نوجوانان غیر دانش آموز شناسایی شده
- شناسایی اختلال / بیماری در نوجوانان غیر دانش آموز
- ارجاع و پیگیری تا حصول نتیجه نوجوانان غیر دانش آموز دارای اختلال و بیماری
مراقبت دوره ای سلامت دانش آموزان اتباع خارجی فاقد کارت هویتی و اقامتی
- انجام معاینات و مراقبت های سلامت دانش آموزان معرفی شده از دفاترکفالت
معاینات و آموزش پیشگیری از پدیکلوز در دانش آموزان
مدارس يكي از مهمترين محل هاي بروز آلودگي به شپش مي باشد كه علاوه بر ايجاد مشكلات جسمي براي دانش آموزان و خانواده آنها مي تواند موجب ايجاد مسائل رواني و بيماريها ي ثانويه منتقله از طريق شپش شود بالا بردن سطح آگاهي هاي جامعه، بهبودرفتارهاي بهداشتي، تشخيص و درمان اپيدميك مبتلايان بخصوص در مراكز تجمعي جمعيتي، از راه هاي مهم مبارزه با شپش مي باشد وهماهنگي وهمكاري گسترده بخش بهداشت با ساير بخش هاي توسعه ازاقدامات اساسي مبارزه با اين حشره محسوب مي شود.
اگرچه شيوع،ردة سني خاصي ندارد،اما كودكان دبستاني آسيب پذيرترين گروه سني هستند و از شدت آلودگي بالايي برخوردارند و تماس نزديك و طولاني مدت آنها با هم شايع ترين و اصلي ترين راه انتقال است. به اين ترتيب ، براساس بررسي هاي مختلف آلودگي به شپش درايران،درمدرسه ها،به ويژه در مدرسه هاي ابتدايي دخترانه ميزان آلودگي به شپش سر انسان در حد قابل توجهي بالا بوده است .بنابراين،آگاهي مربيان مدرسه از علائم و نشانه هاي اين بيماري در جهت كنترل بيماري گامي مثبت محسوب مي شود.
بالابردن سطح آگاهي سطوح مختلف جامعه، به ويژه آموزگاران، بهبود رفتارهاي بهداشت فردي،تشخيص و درمان مبتلايان،به خصوص درمدرسه، از راههاي مهم مبارزه باآلودگي شپش بوده وهماهنگي و همكاري گستردة بخش بهداشت با ساير بخش هاي توسعه از اقدامهاي اساسي مبارزه با آلودگي به شپش است.
- انجام غربالگری پدیکلوز
- آموزش پیشگیری از پدیکلوزیس درمدارس(دانش آموزان و کارکنان مدارس)
- ارجاع و درمان دانش آموزان آلوده به پدیکلوزیس
بهداشت محیط مدارس – اردوگاهها – مدارس شبانه روزی
- آموزش کارکنان خدماتی مدارس در خصوص اصول بهداشت محیط مدارس
- آموزش مدیران مدارس در خصوص اصول بهداشت محیط مدارس
- تصویب استاندارد سازی بهداشت محیط مدارس
شناسایی واصلاح اختلالات قامتی دردانش آموزان ( ارگونومی در دانش آموزان و مدارس)
انجام معاینات اسکلتی و عضلانی و قامتی در دانش آموزان وشناسایی واصلاح اختلالات .
برنامه مناسبت های جهانی و کشوری- هفته ارتقاء بهداشت مدارس
ـ ارتقاء پوشش آموزش سلامت در مدارس در مناسبتهای جهانی وکشوری (مثال : روزدیابت – روزقلب سالم )
ـ اجرای برنامه زنگ سلامت دریک مدرسه به صورت نمادین
برنامه آموزش سلامت در مدارس( توانمندسازی روانی ، شناختی و اجتماعی دانش آموزان در برنامه بوم مدارس)
بهبود و ارتقاء وضعیت سلامت روانی ، شناختی و اجتماعی دانش آموزان ابتدایی دوره دوم
برنامه ارتقاء کیفیت خدمات سلامت نوجوانان و مدارس
ـ بهبود کیفیت نحوه ی ارائه خدمات
ـ بهبود کیفیت نحوه ی ثبت خدمات در سامانه سیب و فرمهای مربوطه
پیگیری و درمان دانش آموزان دارای بیماری غیرواگیر و واگیردار
1-تعیین شیوع مورد انتظار اختلالات
2-اجرای ثبت اطلاعات معاینات و پیگیری دانش آموزان دارای اختلال
انجام مراقبت ویژه جهت دانش آموزان نیازمند مراقبت ویژه
انجام مراقبت های لازم برای دانش آموزان نیازمند مراقبت ویژه
پیشگیری و کنترل بیماریهای واگیردار و طغیان ها در مدارس-کنترل بهداشت فردی
شناسایی و کنترل به موقع بیماریهای واگیردار و طغیان ها در مدارس
اجرای برنامه های سلامت در مدارس استثنایی
بررسی عوامل مشکل دار در خصوص افزایش دانش آموزان دیرآموز و استثنایی
ادامه آموزش دانش آموزان وامانده ازتحصیل به دلیل بیماری خاص
تعداد دانش آموزان آموزش دیده وامانده ازتحصیل به دلیل بیماری خاص
برنامه مدرسه مروج سلامت
برنامه مدرسه مروج سلامت يك حركت جهاني است كه منشاء و مبداء آن، برنامه"سلامت براي همه تا سال " 2000 سازمان جهاني بهداشت كه درسال 1978 اعلام شده بوده، است .اين برنامه در سال 1990 با برنامه" آموزش براي همه"يونسكو پيوند يافت .درسال 2001 ميلادي سازمان جهاني بهداشت درتعاملي چندجانبه بادست اندركاران بين المللي ذينفع، برنامه مراقبت مدرسه محور را آغاز نمود .هدف عمده ي اين نظام مراقبت،روز آمد نمودن اطلاعات سلامت دردانش آموزان، والدين وكاركنان مدارس بود.
در دسامبر 2005 ميلادي نشست مشورتي در مورد مدارس مروج سلامت در منطقه مديترانه شرقي برگزار گرديد ،در اين نشست كارشناسان حوزه سلامت مدارس و ساير مديران ( EMRO) مرتبط ازكشورهاي منطقه مديترانه شرقي شركت داشته و باتبادل تجربيات درمورد ارتقاي سلامت درمدارس دربين كشورها به بهترين رويكرد درزمينه طراحي شبكه مدارس مروج سلامت دست يافتند .
برنامه مدارس مروج سلامت درسطح منطقه مديترانه شرقي علاوه بر اينكه ابزار مناسبي براي يافتن اولويتها، تثبيت برنامه ها و تامين منابع كافي براي برنامه هاي نوجوانان،جوانان و مدارس مي باشد،امكان تبادل نظريات را بين كشورهاي مختلف جهان فراهم كرده وشرايط مناسبي را براي رقابت در بين كشورهاي منطقه بوجود مي آورد .اين مدارس روند تغييرات رفتارهاي مخاطره آميزسلامت را زير نظر داشته وبررسي مي كنند.اين رفتارها در منطقه شامل :عادتهاي غلط غذايي، عدم رعايت بهداشت فردي، مخاطرات سلامت روان،بي تحركي،رفتارهاي جنسي مخاطره آميز،سوءمصرف مواد والكل،مصرف دخانيات و خشونت مي باشد .اين برنامه ابعاد وسيعي از سلامت در محيط هاي آموزشي را در برگرفته و تمامي جنبه ها از جمله محيط مدرسه،والدين واولياء،سلامت جسمي،سلامت رواني و سلامت اجتماعي و معنوي دانش آموزان را شامل مي شود.
اهداف مدارس مروج سلامت :
- توانمندسازي دانش آموزان،پرسنل،اولياء و مربيان در زمينه مفاهيم ارتقاي سلامت نوجوانان و جوانان و ساختار مدارس مروج سلامت
- ارائه خدمات سلامت در يك مجموعه ادغام يافته و ارتقاي شاخصهاي آن درسطح كليه مدارس كشور
- طراحي سيستم گردآوري و استفاده ازحداقل داده هابراي جمع آوري شاخصهاواطلاعات به منظورپايش ،برنامه ريزي، ارزشيابي و رتبه بندي مدارس مروج سلامت در سطوح ملي ومنطقه اي.
- بهبود وضعيت بيماريابي و درمان دانش آموزان مبتلا به اختلالات ومشكلات سلامتي
- بهبود الگوهاي تغذيه اي دانش آموزان
- پيشگيري از رفتارهاي مخاطره آميز سلامت در دانش آموزان
- بهبود شرايط فيزيكي و بهداشت محيط در مدارس
- افزايش مشاركت دانش آموزان،كاركنان،اولياء و مربيان در زمينه ارتقاي سلامت نوجوانان و جوانان و جامعه درقالب شكل گيري برنامه داوطلبان سلامت.
- دستيابي به بهترين مدل و مكانيسم ها براي ايجاد شبكه هاي ملي ومنطقه اي در كشورهاي مديترانه شرقي براساس شواهد و بهره گيري از تمامي نظريه ها
- مرور و تبادل اطلاعات حاصل از تجارب و موفقيت هاي بدست آمده در زمينه مدارس مروج سلامت درسطوح استاني،ملي ومنطقه اي
- فرآيند ارزيابي و اعطاي نشان به مدارس
مدارسي كه جهت اجراي برنامه انتخاب مي شوند ، بر اساس آيتم هاي 8 گانه :
- برنامه جامع آموزش سلامت
- ارائه خدمات باليني در مدرسه
- سلامت محيط مدرسه
- بهبود تغذيه در مدرسه
- تحرك فيزيكي و فعاليت بدني در مدرسه
- ارتقاي سلامت كاركنان مدرسه
- خدمات سلامت روان و مشاوره اي در مدرسه
- مشاركت والدين و جامعه در برنامه هاي سلامت در مدرسه و شبكه داوطلبان سلامت دانش آموزان
مميزي مي شوند و پس از امتياز دهي به شرح زير به آنها ستاره تعلق مي گيرد .
- 100-91 امتياز - *مدرسه مروج سلامت 5 ستاره
- 90-82 امتياز - *مدرسه مروج سلامت 4 ستاره
- 81-73 امتياز - *مدرسه مروج سلامت 3 ستاره
- 72-64 امتياز - *مدرسه مروج سلامت 2 ستاره
- 63-55 امتياز - *مدرسه مروج سلامت 1 ستاره
اين فرايند هر سال تكرار خواهد شد و اعطاي مجدد نشان به كسب امتياز لازم در مميز خارجي نهايي وابسته است.
مدارسي كه امتياز 100 را كسب مي كنند علاوه بر دريافت لوح 5 ستاره ؛ از امتياز ويژه اي نيز برخوردار خواهند شد.
- افزایش مدارس مروج نسبت به وضعیت موجود
- افزایش مدارس 5 ستاره نسبت به وضعیت موجود مدارس مروج سلامت
سلامت بلوغ و باروری گروه سنی هدف
توجه به برنامه هاي بهداشت باروري نوجوانان امري ضروري و اجتناب ناپذير است . اين قشر عظيم نيروي پرتوان و سازنده اي است كه نيازمند توجه ويژه براي مصون ماندن از مخاطرات جسمي وروحي مي باشند .متاسفانه اين قشر آسيب پذير در مواردي از آگاهي كافي برخوردار نيست .به عنوان مثال ناآگاهي ازتغييرات طبيعي دوران بلوغ و اضطراب ناشي از اين ناآگاهي نه تنها سلامت جسمي، بلكه سلامت روحي ورواني وگاها اجتماعي نوجوان را تهديد مي كند، به همين دليل آموزش بهداشت باروري به نوجوانان يكي از مهمترين مسائل انساني است كه در جوامع بشري بايد مورد توجه قرار گيرد
ـ بهبود آگاهی ، نگرش و عملکرد دانش آموزان دختر پایه اول متوسطه اول در زمینه بهداشت دوران بلوغ
ارتقاء سبک زندگی سالم در نوجوانان (18-5 سال)
- بهبود آگاهی نوجوانان در خصوص چاقی و اضافه وزن
- بهبود آگاهی نوجوانان در خصوص تغذیه سالم
- بهبود آگاهی نوجوانان در خصوص ورزش مستمر در کاهش اضافه وزن و سلامتی
برنامه ارتقاء فعالیت فیزیکی در دانش آموزان (نرمشهای کششی )
پيشگيري از كم تحركي ازجمله اين موارد است و بايد چاره اي براي آن انديشيد.گسترش شهرنشيني وكاربرد وسايل نقليه، و نيز تغيير مشاغل به سمت مشاغل بي تحرك و اغلب در وضعيت ساكن، موجب كاهش قابل توجه تحرك روزانه افراد شده است. پيشرفت اين سير كم تحركي در دوران كودكي و نوجواني نيزكاملاً مشهود است. سازمان بهداشت جهاني شيوع فزاينده اضافه وزن وچاقي دركودكان را يك معضل جهاني اعلان نموده و در بسياري از كشورهاي در حال توسعه و توسعه يافته در دهه هاي اخير اين عارضه بطور چشمگير در حال افزايش است و از اينرو كودكان چاق در معرض خطر ابتلا به بيماري هاي مختلف و ناراحتي هاي متعددي در كوتاه مدت و بلندمدت قراردارند.
ناراحتيهاي مرتبط با تندرستي كوتاه مدت كودكان چاق شامل انزواي اجتماعي و اختلالات روانشناختي بالقوه مي باشد. كودكان داراي اضافه وزن يا چاق در معرض خطر بيشتر ابتلا به آسم بوده و از داروهاي بيشتري استفاده ميكنند. كودكان داراي اضافه وزن و چاق در كوتاه مدت با احتمال بيشتري به بيماري هاي مختلف معده- رودهاي، قلبي – عروقي، غدد درون ريزوارتوپدي نيز مبتلا مي شوند در حاليكه همتايان لاغر خود ممكن است در طولاني مدت اين ناراحتي ها را تجربه كنند. همچنين مطالعات انجام شده نشان مي دهد كه رابطه زيادي بين چاقي كودكان و سطح خودباوري و اعتماد به نفس پايين كودكان وجود دارد.
از طرف ديگر قرار گيري دانش آموزان در سنين رشد جسمي و ذهني و از سوي ديگر ارتباط مستقيم اغلب بيماري هاي مزمن بزرگسالان با بي تحركي و چاقي كودكي، ايجاب مي كند تا فعاليت بدني و ورزش در زمره اولويت هاي برنامه هاي مرتبط با دانش آموزان در مدارس قرارگيرد. ارتقاء آگاهي و نگرش دانش آموزان در زمينه فعاليت هاي بدني مي تواند موجب بهبود عملكرد آنان درزمينه انجام فعاليت بدني و ورزش متناسب با سن و شرايط زمينه اي آنان شود.
اهداف :
بهبود شاخص فعالیت بدنی کلی دردانش آموزان
ارتقاء فعالیت فیزیکی دردانش آموزان(خودمراقبتی ارتقاء فعالیت فیزیکی )
بهبود شاخص فعالیت بدنی کلی دردانش آموزان
ارتقاء فعالیت فیزیکی دردانش آموزان برنامه (اپلیکیشن خودمراقبتی ارتقاء فعالیت فیزیکی)
بهبود شاخص فعالیت بدنی کلی دردانش آموزان
برنامه مراکز ورزشی تخصصی گروه سنی 5 تا 18 سال
ایجاد مراکز ورزشی تخصصی ویژه گروه سنی 18-5 سال ( بصورت پایلوت )
برنامه پیشگیری و کنترل مصرف دخانیات
کاهش عوامل مخاطره آمیز سلامت در نوجوانان
برنامه مدیریت خطر بلایا
سوانح و حوادث از بزرگترين مشكلات دنياي امروز به شمار مي رود و سومين علت مرگ و مير در كليه سنين و دومين علت معلوليت ها محسوب مي شود. حوادث مي تواند سبب اختلالات جسمي و رواني شود و در موارد شديد منجر به مرگ گردد و دانش آموزان به دليل شرايط سني و بي تجربگي، در معرض خطرات ناشي از وقوع حوادث قرار دارند. مدرسه فضاي اجتماعي خاصي است كه آموزش و رشد شخصيت فرزندان امروز كه جامعه سازان فردايند در پناه آموزش هاي صحيح ، فضاي فيزيكي مطلوب و محيط مساعد رواني آن پايه گذاري مي شود.
سالانه تعداد زيادي از كودكان و نوجوانان به دليل تصادفات رانندگي جان خود را از دست مي دهند. به منظور كاهش خطرات مربوط به حوادث مانند تصادفات بايستي تمهيداتي در نظر گرفته شود كه از جمله آن آموزش مقررات راهنمايي رانندگي به دانش آموزان مي باشد.
ارتقاء آگاهی کارشناسان سلامت نوجوانان ، جوانان و مدارس شهرستانها در خصوص مدیریت خطر بلایا
استاندارد سازی برخی از فرایندهای اجرایی واحد سلامت نوجوانان،جوانان و مدارس
تدوین استاندارد ملی برای برنامه تمرینات کششی در مدارس
تدوین استاندارد ملی برای ویژگیهای مدارس مروج سلامت
برنامه اجرایی عملیاتی سلامت جوانان
مراقبت از سلامت جوانان 18 تا 29 سال ( استان )
افزایش پوشش مراقبت جوانان 18 تا 29 سال جمعیت گروه سنی مذکور
ترویج ازدواج سالم در جوانان ( استان )
-
- ارتقای آگاهی جوانان 18 تا 29 سال جمعیت گروه سنی مذکور در ارتباط با ابعاد ازدواج سالم و پایدار
- بهبود آگاهی جوانان در خصوص مهارتهای اجتماعی موثر در ازدواج سالم
برگزاری هفته سلامت جوان
ارتقاء مشارکت بخشی و فرابخشی از طریق برگزاری هفته سلامت جوان
برگزاری کمیته ارتقاء سلامت جوانان
ارتقاء مشارکت بخشی و فرابخشی از طریق برگزاری کمیته های ارتقائ سلامت جوانان
پیشگیری از مرگ جوانان 18 تا 29 سال بواسطه حوادث حمل و نقل
- ارتقاء آگاهی جوانان 18 تا 29 سال در ارتباط با پیشگیری از مرگ بواسطه حوادث حمل و نقل درجمعیت این گروه سنی
- بهبود آگاهی جوانان در ارتباط با پیشگیری از مرگ بواسطه حوادث حمل و نقل در جمعیت این گروه سنی
پیشگیری از رفتارهای پرخطر در جوانان
- ارتقاء آگاهی جوانان 18 تا 29 سال در خصوص رفتارهای سالم و پیشگیری از رفتارهای پرخطر درجمعیت این گروه سنی
- اصلاح شیوه زندگی و پیشگیری از رفتارهای پرخطر در جوانان (کم تحرکی ، تغذیه نامناسب، سوانح و حوادث، خشونت ، الکل و مواد ، رفتارهای جنسی پرخطر)
برنامه پیشگیری وکنترل عوامل خطر بیماریهای غیرواگیر مصرف الکل و اعتیاد
بهبود آگاهی جوانان در خصوص پیشگیری و کنترل از رفتارهای پرخطر مصرف الکل و اعتیاد
برنامه پیشگیری وکنترل عوامل خطر بیماریهای غیرواگیر پرخطر استرس
- بهبود آگاهی جوانان در خصوص پیشگیری و کنترل از رفتارهای استرس زا
- شناسایی عوامل استرس زا در موقعیت های موجود
- انجام اقدامات مناسب در زمان مواجهه با عوامل استرس زا
برنامه پیشگیری وکنترل عوامل خطر بیماریهای غیرواگیر پرخطر –تغذیه نامناسب
-بهبود آگاهی ، نگرش و عملکرد جوانان در خصوص اصول تغذیه مناسب
-انجام اقدامات مناسب در صورت داشتن الگوی تغذیه نامناسب
پیشگیری از رفتارهای پرخطر در جوانان (دخانیات)
- ارتقاء آگاهی جوانان 18 تا 29 سال در خصوص رفتارهای سالم و پیشگیری از رفتارهای پرخطر در جمعیت این گروه سنی
- اصلاح شیوه زندگی و رفتارهای پرخطر، کنترل و پیشگیری از مصرف دخانیات در جوانان از طریق آموزش دود دست دوم
سلامت پویا
ارتقاء سلامت جامعه با بهره گیری از پتانسیل جوانان
پیشگیری و کنترل مصرف دخانیات
- آموزش در زمینه پیشگیری از مواجهه با دود دست دوم مواد دخانی و قوانین کنترل مصرف دخانیات به گروههای سنی و صنفی مختلف
پیشگیری و کنترل مصرف دخانیات
- برنامه ترک سیگار در واحد های بهداشتی و مراکز ترک معاونت درمان
- راه اندازی مراکز پایلوت ترک دخانیات در واحدهای بهداشتی
- گسترش مراکز ترک دخانیات در واحدهای بهداشتی در کلیه شهرستانهای استان