خدمات واحدهای بهداشتی ویژه نوزادان و کودکان (1 روز تا 5 سال ) مطابق برنامه سلامت کودکان
از آنجا که دوره تکرار نشدنی کودکی دوران شکل گیری شخصیت و بنیان رشد جسمی و روانی افراد است، لذا تامین سلامت در این دوران اهمیت بسازایی دارد و خدمات ارایه شده در برنامه سلامت نوزادان و کودکان در جهت ارتقا سطح سلامت کودکان ، کاهش بار بیماری های کودکان، كاهش معلوليت‌هاي كودكان و كاهش مرگ و مير كودكان طراحی و اجرا می شوند.كودكاني كه از مراقبت مطلوب برخوردار شوند در آموزش و ساير خدمات اجتماعي از بقيه جـلوتر هستند.توان توليد بيشتري دارند و به قانون بيشتر احترام مي گذارند، در ضمن با ارائه هر چه بهتر خدمات کودکان می توان از هزينه هاي آينده براي آمـوزش ،بهداشت و هزينه هاي اجتماعي کاست .
2- خدمات برنامه سلامت کودکان در واحدهای بهداشتی چه خدماتی را شامل می شود؟
این خدمات شامل مراقبت های دوران نوزادی ، مراقبت های کودک سالم ، ویزیت و ثبت خدمات کودک بیمار ، مشاوره شیردهی و ارائه آموزش های لازم می باشد . مادران دارای کودک زیر 5 سال گروه هدف بایستی جهت دریافت مراقبت های مذکور به نزدیک ترین واحد بهداشتی محل سکونت خود جهت دریافت کلیه خدمات فوق به صورت رایگان مراجعه نمایند.
3-برای دریافت اولین مراقبت دوران کودکی چه زمانی بایستی به واحد بهداشتی مراجعه نمود؟
اولین مراقبت نوزاد پس از تولد در مراکز بهداشتی در 3 تا 5 روزگی انجام می شود که علاوه بر مراقبت نوزاد توسط غیر پزشک و انجام ویزیت پزشک خدماتی از جمله آزمایشات غربالگری کم کاری تیروئید مادرزادی ، بیماری فنیل کتونوری نوزاد، سندروم متابولیک ارثی، شنوایی و بینایی نیز بین روزهای سوم تا پنجم بعد از تولد و به منظور اطمینان از مبتلا نبودن نوزاد به برخی بیماری‌ها انجام می‌شود که فقط در صورت تشخیص به‌موقع قابل پیشگیری خواهد بود.
4-اهمیت انجام مراقبت ۵-۳ روزگی برای نوزاد چیست؟
فرصت مناسبی برای شناسایی یا غربالگری بیماریهای مادرزادی از جمله بیماریهای قلبی و متابولیکی که بعد از ۳ روزگی علامت دار می شوند و برخی ناهنجاری هایی که ممکن است در اولین معاینه در بیمارستان پنهان مانده باشد.
5-مراقبت هاي روتین کودک سالم چند نوبت بوده و در چه زمانی ارایه می شود؟
مراقبت كودكان از سن 5-3 روزگي شروع و تا 60 ماهگي (5 سالگي) ادامه دارد و در 16 مراقبت خدمات مختلف در سنين3 -5 روزگي14-15 روزگي، 30-45 روزگي2 ،4 ،6 ،7 ،9 ،12 ،15 و 18 ماهگي و 24 ،30 ،36 ، 48 و 5 سالگي به صورت رایگان ارائه می گردد.
6- در زمان مراقبت روتین کودک سالم چه خدمات بهداشتي به كودكان ارائه مي شود؟
ارزيابي و معاينات پزشكي، ارزيابي علائم و نشانه هاي خطر در كودك، بررسي واكسيناسيون كودك، پايش رشد (وزن و قد) و دور سر، ارزيابي وضعيت تغذيه، ارزيابي سلامت دهان و دندان كودك، تجويز مكمل ها، ارزيابي بدرفتاري با كودك، غربالگري كودك ، ارائه راهنمايي هايي براي والدين و سایر خدمات بر اساس بوکلت کودک سالم و سامانه سیب وزارت بهداشت در هر مراقبت به کودک ارائه می گردد.
7-وضعیت تکامل کودک چگونه ارزیابی می شود؟
با استفاده از پرسشنامه های تکامل در سنین غربالگری 6-12-24-36-و 60 ماهگی و همچنین سوالات تکامل در سنین 2-9-18 و 48 ماهگی در مراکز بهداشتی درمانی نزدیک منزلتان می توانید از سلامت تکامل فرزندتان باخبر شوید.
8-در صورت نیاز کودک به دریافت خدمات تخصصی چه اقدامی در واحد بهداشتی انجام می شود؟
در صورت وجود هر گونه مورد غیرطبیعی و یا مواردی که کودک نیازمند توجه و مراقبت ویژه شود، ضمن آموزش والدین بر حسب مورد کودک به متخصص مربوطه ارجاع می شود و نتیجه آن تا حصول نتیجه توسط واحد ارجاع دهنده پیگیری می گردد.
9- مکمل های دارویی دوران کودکی چیست؟
از 5-3 روزگی قطره آ+د یا مولتی ویتامین به میزان 1 سی سی در روز و قطره آهن را در صورتیکه نوزاد سالم و ترم باشد، همزمان با شروع غذای کمکی( پایان 6 ماهگی ) به میزان 15 قطره، در موعد مقرر، به تدریج و به صورت رایگان در اختیار خانواده قرار می گیرد. اگر نوزاد نارس باشد طبق دستور پزشک یا پرسنل مراکز بهداشتی درمانی اموزش های لازم در خصوص میزان و نحوه مصرف مکمل ها داده می شود.
10-ويزيت روتین کودک توسط پزشك در چه سنی انجام مي شود؟
دوره نوزادي (از 3-5 روزگي تا پايان يك ماهگي)، 6 ماهگي، 1 سالگي، 2 سالگي، 3 و 5 سالگي کودک جهت بررسی توسط پزشک به صورت رایگان ویزیت می شود .
11-در صورت بروز مشکل در شیردهی به کجا مراجعه شود؟
به نزدیکترین مرکز خدمات جامع سلامت محله مراجعه تا ارجاع به مراکز مشاوره شیردهی شهرستان صورت پذیرد
12-در چه صورتی به کودک شیر مصنوعی یارانه ای تعلق می گیرد؟
در صورت مطلوب نبودن نمودار رشد، چندقلویی، رحم استیجاری، فرزندخوانده، فوت مادر، جدایی والدین در صورت اینکه کودک با پدر زندگی می کند، مصرف داروهایی که منع شیردهی دارند، بیماری صعب العلاج مادر به کودک شیر خشک یارانه تعلق می گیرد و طبق نظر کارشناس شیر مادر و با توجه به شرایط کودک به تعداد مورد نظر به صورت ماهیانه تا یک سالگی در اختیار خانواده قرار داده می شود .
13-آیا مادر جهت مشاوره های شیردهی هزینه پرداخت می کند؟
ارائه مشاوره شیردهی درمراکز و کلینیکهای مشاوره شیردهی واحدهای بهداشتی رایگان می باشد.
14-به کودک بیمار در خانه بهداشت چه خدماتی ارایه می شود ؟
در صورت حضور پزشک ویزیت کودکان بیمار در مرکز/خانه/پایگاه بهداشتی توسط پزشک و بر اساس محتوای بوکلت پزشک انجام می شود . در این فرایند مراقبین سلامت موظف به همکاری با پزشک در زمینه انجام برخی خدمات همراه از قبیل انجام پایش رشد، واکسیناسیون، مشاوره ها و پیگیری ها می باشند .
در صورت مراجعه کودک بیمار به پایگاه یا خانه بهداشت ، مراقب سلامت/ بهورز ، مراقبت کودک بیمار را بر اساس بوکلت غیرپزشک انجام می دهد و همچنین اگر در مرکز خدمات جامع سلامت ، به دلایل مختلف پزشک حضور ندارد مراقب سلامت موظف است در بدو ورود بیمار علائم خطردر کودک را کنترل کرده و سپس سایر ارزیابی ها را تکمیل نموده و اقدامات مربوط به هر طبقه بندی را انجام داده و ثبت کند.
15- معاینه چشم نوزادان نارس (غربالگری رتینوپاتی) چیست و کجا انجام می شود؟
لازم است تمامی نوزادان با سن حاملگی 34 ( 33 هفته و 6 روز )و کمتر یا وزن تولد 2000 گرم و کمتر می بایست از نظر رتینوپاتی نارسی بررسی گردند .
از این رو لازم است مراقبین سلامت در مراکز خدمات جامع سلامت، خانه های بهداشت و پایگاه های سلامت، مطب ها و ..... در اولین مراجعه نوزاد از والدین درخصوص انجام معاینه چشم توسط چشم پزشک سوال شود و در صورت انجام نشدن معاینه به پزشک فوکال پوینت رتینوپاتی نارسی ارجاع شوند.
نوزادانی با سن حاملگی 34 تا 37 هفته جهت بررسی نیاز به انجام غربالگری رتینوپاتی، به فوق تخصص نوزادان ارجاع گردند.
نوزادان با سن حاملگی بالای 37 هفته وبیشتر و یا با وزن تولد بالای 2000 گرم و بیشتر نیازبا هر شرایطی به غربالگری ندارند.
محل انجام غربالگری رتینوپاتی در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان :
درمانگاه ROP دانشگاه: اصفهان- میدان قدس- ابتدای خیابان مدرس- مرکز آموزشی درمانی فیض- طبقه دوم- درمانگاه ROP- تلفن: 6-03134452031- داخلی 259 (روزهای شنبه و چهارشنبه از ساعت 8:00 الی 12:00)
مطب آقای دکتر غلامعلی نادریان: اصفهان- دروازه شیراز- خیابان چهارباغ بالا- خیابان بهار آزادی- ساختمان آزادی- طبقه 3- تلفن: 03136206706 (صبح روزهای سه شنبه)
مطب خانم دکتر الهه شریفیان: اصفهان- میدان آزادی- خیابان دانشگاه- روبروی درب شمالی دانشگاه- کوچه 11- مجتمع پردیس2 تلفن: 09901851433
لازم است به والدین تأکید گردد قبل از مراجعه حضوری، از طریق تماس تلفنی جهت اخذ نوبت اقدام نمایند.
16- تست بیلی چیست ؟
تست بیلی ( bayley ) از معدود آزمون های تشخیصی معتبر جهانی در زمینه تکامل کودکان است که علاوه بر جامعیت در تمامی حیطه های تکاملی از شاخص های روان سنجی بالایی نیز برخوردار است و جهت بررسی هوش تکاملی شیرخواران و کودکان توسط آزمونگربا مشاهده عملکرد کودکان از 30روزگی لغایت 3.5سالگی طراحی شده است و زمان هر تست بسته به سن کودک و تعامل وی از سی تا نود دقیقه طول می کشد .
در این تست 3 حیطه تکاملی کودکان را بررسی می کند :
1- حیطه شناختی مانند : حافظه – تولید اطلاعات – دقت بینایی – ترجیحات بینایی- مقایسه اشکال ورنگها
2 - حیطه زبانی شامل :
الف : حیطه ادراکی مانند : تمایز صداها- تشخیص اشیا – اجرای دستورات – تشخیص ضمایر ، رنگ ها-کاربرد اشیا - زمان افعال
ب : حیطه بیانی مانند : بیان آواها – نام گذاری اشیا واشکال – زمان افعال – بیان تصاویر
3- حیطه حرکتی شامل :
الف : حرکات ظریف مانند: مهارت حرکات دست- مهارت دنبال کردن چشم – مهارت گرفتن – پاسخ به لمس
ب- حیطه حرکات درشت مانند : وضعیت نشستن – ایستادن – برخاستن – راه رفتن و دویدن – تعادلی
17-تست بیلی برای چه کودکانی انجام می شود؟
این تست برای کودکانی با شرایط زیر انجام می شود:
سن حاملگی زیر 37هفته - وزن تولد زیر 2500 گرم - سابقه بستری در NICU - مشکل تکاملی
مشکل تکاملی بر اساس فرم ASQ تکمیل شده در هر کدام از حیطه ها
18-آدرس مراکز انجام تست بیلی کجاست؟
واحد تست بیلی مرکز خدمات جامع سلامت زینبیه
چهارراه عاشق اصفهانی – خیابان زینبیه شمالی – جنب حرم بی بی زینب – شماره تلفن 35524550 و 35520015
واحد تست بیلی پایگاه سلامت قائدی
میدان امام حسین(ع) – خیابان باب الرحمه – شماره تلفن 32215558 و 32242345